سنگ‌شناسی و زمین‌شیمی سنگ‌های آداکیتی پرسیلیس پسا افیولیتی سبزوار

نویسندگان

  • خدیجه جمشیدی گروه پترولوژی و زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
چکیده مقاله:

در نوار افیولیتی شمال‌غرب-غرب سبزوار، گنبدهای آداکیتی پرسیلیس متعددی با ترکیب ریولیت، داسیت، تراکی‌داسیت، تراکی‌آندزیت و آندزیت، متعلق به محدوده زمانی ائوسن فوقانی تا پلیوسن، مجموعه افیولیتی کرتاسه-پالئوسن، سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی ائوسن و نیز در برخی موارد سنگ‌های رسوبی الیگوسن-میوسن را قطع کرده‌اند و تکه‌هایی از آنها را به صورت بیگانه سنگ دربر گرفته‌اند. اصلی‌ترین کانی‌های سازنده این سنگ‌ها شامل: پلاژیوکلاز و آمفیبول است که بافت‌های متنوع فلسیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، غربالی، جریانی و گلومروپورفیری را به نمایش می‌گذارد. حضور حجم زیادی از قطعات تخریبی این گنبدها در کنگلومرای پلیوسن و نبود آنها در واحدهای تخریبی میوسن بیانگر بالازدگی و رخنمون یافتن آنها در سطح زمین در مرز زمانی میوسن-پلیوسن است. ماگمای سازنده این سنگ‌ها دارای سرشت آهکی-قلیایی و پرآلومین شاخص کمان‌های آتشفشانی است. در نمودارهای تقسیم‌بندی سنگ‌های آداکیتی نیز این سنگ‌ها در گروه آداکیت‌های پرسیلیس (HSA) جای می‌گیرد. نمودارهای چند عنصری بهنجارشده به مورب، گوشته اولیه و کندریت، بیانگر غنی‌شدگی این سنگ‌ها از عناصر نادر خاکی سبک و لیتوفیل بزرگ یون (LILE) و تهی‌شدگی آنها از عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) است. تهی‌شدگی شدید از عناصر با شدت میدان بالا (HFS) مانند: Nb، P و Ti که از ویژگی‌های برجسته محیط‌های کمانی است، در این سنگ‌ها دیده می‌شود. بر اساس نمودارهای سنگ‌زادی، ماگمای آداکیتی سازنده این سنگ‌ها، از ذوب بخشی یک سنگ منبع اکلوژیتی یا گارنت‌آمفیبولیتی حاصل از دگرگونی ورقه اقیانوسی فرورانده شده نئوتتیس سبزوار به زیر لبه جنوبی پهنه البرز شرقی، به وجود آمده است. این ماگما در جریان صعود به ترازهای بالاتر و جایگزینی در نوار افیولیتی، متحمل فرآیندهای تبلور تفریقی همراه با هضم و آلایش پوسته‌ای (AFC) شده است. وجود بیگانه سنگ‌ها، خوردگی و عدم تعادل شیمیایی درشت بلور‌ها و بافت غربالی آنها و همچنین مقادیر نسبت‌های (Sr87/Sr86)i≈0.7045 در این سنگ‌ها از شواهد رخداد این فرآیندها است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سنگ شناسی و زمین شیمی سنگ های آداکیتی پرسیلیس پسا افیولیتی سبزوار

در نوار افیولیتی شمال غرب-غرب سبزوار، گنبدهای آداکیتی پرسیلیس متعددی با ترکیب ریولیت، داسیت، تراکی داسیت، تراکی آندزیت و آندزیت، متعلق به محدوده زمانی ائوسن فوقانی تا پلیوسن، مجموعه افیولیتی کرتاسه-پالئوسن، سنگ های آتشفشانی-رسوبی ائوسن و نیز در برخی موارد سنگ های رسوبی الیگوسن-میوسن را قطع کرده اند و تکه هایی از آنها را به صورت بیگانه سنگ دربر گرفته اند. اصلی ترین کانی های سازنده این سنگ ها شام...

متن کامل

پتروژنز توده‌های نفوذی آداکیتی نوار افیولیتی شمال خاوری سبزوار

تعدادی توده نفوذی با ترکیب ترونجمیت و تونالیت به صورت سین‌تکتونیک به داخل مجموعه دگرگونی سلطان‌آباد (شمال‌خاوری سبزوار) تزریق شده‌اند. بررسی‌های ژئوشیمیایی این توده‌های نفوذی نشان‌دهنده ویژگی‌های آداکیتی بسیار بارز (نسبت بسیار بالای استرانسیم به ایتریم و مقادیر بسیارکم ایتریم و ایتربیم) در آنهاست. با توجه به شواهد صحرایی و میکروسکوپی و ویژگی‌های ژئوشیمیایی سنگ کل توده‌های نفوذی منطقه، ایجاد این...

متن کامل

سنگ‌شناسی و زمین‌شیمی سنگ‌های آداکیتی پرسیلیس سهند

در منطقه سهند در بخش شمالی نوار آتشفشانی ارومیه- دختر، گنبدهای آداکیتی پرسیلیس متعددی با ترکیب ریولیت، داسیت، تراکی‌داسیت، تراکی‌آندزیت و آندزیت، متعلق به محدوده زمانی ائوسن پسین تا پلیوسن وجود دارد که سنگ‌های آتشفشانی- رسوبی ائوسن و نیز در برخی موارد سنگ‌های رسوبی الیگوسن- میوسن را قطع کرده‌اند و تکه‌هایی از آنها را به‌صورت بیگانه‌سنگ در برگرفته‌اند. اصلی‌ترین کانی‌های سازنده این سنگ‌ها پلاژیو...

متن کامل

سنگ‌شناسی و زمین‌شیمی سنگ‌های آداکیتی پرسیلیس سهند

در منطقه سهند در بخش شمالی نوار آتشفشانی ارومیه- دختر، گنبدهای آداکیتی پرسیلیس متعددی با ترکیب ریولیت، داسیت، تراکی‌داسیت، تراکی‌آندزیت و آندزیت، متعلق به محدوده زمانی ائوسن پسین تا پلیوسن وجود دارد که سنگ‌های آتشفشانی- رسوبی ائوسن و نیز در برخی موارد سنگ‌های رسوبی الیگوسن- میوسن را قطع کرده‌اند و تکه‌هایی از آنها را به‌صورت بیگانه‌سنگ در برگرفته‌اند. اصلی‌ترین کانی‌های سازنده این سنگ‌ها پلاژیو...

متن کامل

سن‌سنجی U-Pb و تعیین ترکیب محل منشأ گنبدهای آداکیتی پساافیولیتی سبزوار

سنگ‌های آذرین پساافیولیتی با ترکیب ریولیت/داسیت در داخل مجموعه افیولیتی پهنه سبزوار رخنمون دارند. ماهیت کالک‌آلکالن و آداکیتی پرسیلیس این سنگ‌ها پیش از این به اثبات رسیده است. این سنگ‌ها حاوی مقادیر نسبت‌های ایزوتوپی نخستین 87Sr/86Sr (70382/0 تا 70444/0) و Nd(t)ε (30/5+ تا 18/6+) مشابه با ترکیبات بازالت پشته میان اقیانوسی (MORB) هستند. این ویژگی‌های ایزوتوپی با ترکیبات آداکیتی حاصل از ذ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 17

صفحات  51- 68

تاریخ انتشار 2014-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023